Αιτίες υπογονιμότητας στην γυναίκα

Η γυναικεία υπογονιμότητα ορίζεται ως η αδυναμία σύλληψης έπειτα από ένα χρόνο προσπαθειών χωρίς προφυλάξεις σε γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία. Η υπογονιμότητα διαχωρίζεται σε δύο είδη: την πρωτοπαθή, όταν το ζευγάρι δεν είχε ποτέ εγκυμοσύνη και στην δευτεροπαθή η οποία περιλαμβάνει ζευγάρια που είχαν εγκυμοσύνες αλλά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να συλλάβουν ξανά.

Υπάρχει μεγάλο εύρος από αίτια και τις περισσότερες φορές είναι συνδυασμός παραγόντων που συμβάλουν στην ανικανότητα σύλληψης. Σε μεγάλο ποσοστό υπογόνιμων ζευγαριών δεν μπορούν να ανιχνευθούν οι αιτίες, ο όρος αυτός είναι γνωστός σαν ιδιοπαθής ή ανεξήγητη υπογονιμότητα. Για τις γυναίκες απαιτείται να υπάρχουν λειτουργικές ωοθήκες, ανοιχτές ΄σαλπιγγες και καλό ενδομήτριο για να μείνουν έγκυες. Οι κύριες αίτιες υπογονιμότητας αριθμίζονται πιο κάτω.

Η ωορηξία είναι η απελευθέρωση του ωαρίου από την ωοθυλάκιο μέσα στην σάλπιγγα για σκοπούς γονιμοποίησης. Ιατρικές συνθήκες που επηρεάζουν αυτή τη διαδικασία και τις ορμόνες που εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία είναι ένας κύριος λόγος για υπογονιμότητα.

Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών

Οι γυναίκες με αυτή την πάθηση αντιμετωπίζουν προβλήματα ωορηξίας και έχουν ασταθή έμμηνο ρύση. Η πραγματική αιτία που προκαλεί πολυκυστικές ωοθήκες εξακολουθεί να είναι άγνωστη. Οι γυναίκες με αυτή την πάθηση μπορεί να έχουν υπερβολική παραγωγή ανδρογόνων με αποτέλεσμα υπερβολική τριχοφυΐα και ακμή.

Η ανεξέλικτη παραγωγή ανδρογόνων έχει σαν αποτέλεσμα να παράγονται χαμηλά επίπεδα ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH). Η FSH είναι υπεύθυνη για την στρατολόγηση και την ωρίμανση των ωαρίων μέσα στην ωοθήκη. Σαν αποτέλεσμα η ωρίμανση των ωαρίων καθυστερεί.

Πρόωρη εμμηνόπαυση

Αυτή η πάθηση που ορίζεται ως πρόωρη εμμηνόπαυση, είναι η πρόωρη εξάλειψη των ωαρίων που βιώνουν οι γυναίκες πριν την ηλικία των 40. Τα συμπτώματα αυτής της πάθησης είναι ίδια με αυτά που βιώνουν οι γυναίκες που φτάνουν σε φυσική εμμηνόπαυση. Ανάμεσα στα αίτια συμπεριλαμβάνονται διάφορες ορμονικές διαταραχές (επινεφριδίων ή θυρεοειδούς αδένα), και γενετικά σύνδρομα όπως το Turner ή το σύνδρομο εύθραυστου Χ, η ραδιενέργεια, και η χημειοθεραπεία επίσης μπορούν να προκαλέσουν πρόωρη εμμηνόπαυση, για αυτό οι καρκινοπαθείς ασθενείς συμβουλεύονται να προστατεύσουν τη γονιμότητα τους μέσω κρυοσυντήρησης των ωαρίων τους πριν λάβουν οποιοδήποτε ογκοθεραπεία.

Ορμονικές διαταραχές

Η ανωορρηξία μπορεί να οφείλεται επίσης σε χαμηλά επίπεδα στεροειδών και ορμονών του αναπαραγωγικού συστήματος, οι οποίες ρυθμίζουν τον εμμηνορρυσιακό κύκλο, όπως FSH, LH, οιστρογόνα και προγεστερόνη. Άλλη μια ορμόνη που τα επίπεδα της επηρεάζουν την ικανότητα της σύλληψης είναι η προλακτίνη, που παράγεται από την υπόφυση. Η ορμόνη αυτή διεγείρει την ανάπτυξη των μαστών και την παραγωγή γάλατος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Υψηλά επίπεδα αυτής της ορμόνης, υπερπρολακτιναιμία, εμποδίζουν έμμεσα την ωορρηξία μειώνοντας τα επίπεδα των γοναδοτροπινών (FSH, LH). Προβλήματα στις σάλπιγγες

Οι σάλπιγγες είναι τα όργανα που είναι υπεύθυνα για να γίνει η γονιμοποίηση. Το ωάριο απελευθερώνεται στις σάλπιγγες όπου και συμβαίνει η γονιμοποίηση. Συνθήκες που προκαλούν μπλοκάρισμα ή καταστροφή των σαλπίγγων, μπορούν να σταθούν εμπόδιο στο να διαπεράσει το σπέρμα και να φτάσει το ωάριο ή/και να εμποδίζουν το γονιμοποιημένο ωάριο να ταξιδέψει από την σάλπιγγα στην μήτρα για να εμφυτευτεί. Ένας κύριος λόγος δυσλειτουργείας της σάλπιγγας είναι η ενδομητρίωση, όπου κύτταρα από την γράμμωση του ενδομητρίου αναπτύσσονται σε άλλες περιοχές του αναπαραγωγικού συστήματος, όπως είναι οι ωοθήκες και οι σάλπιγγες. Εμπόδια στις σάλπιγγες επεμβαίνουν στην μεταφορά του γονιμοποιημένου ωαρίου στην μήτρα ενώ εμπόδια στις ωοθήκες εμποδίζουν την ωορηξία.

Είναι ακόμα μια αιτία η οποία επεμβαίνει στην φυσιολογική λειτουργία των σαλπίγγων. Η PID είναι βακτηριδιακή μόλυνση και οι πιο κοινές αιτίες που την προκαλούν είναι οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες παθήσεις με τις πιο κοινές να είναι η χλαμύδια και η γονόρροια. Η PID είναι επίσης παράγοντας για εξωμήτριες κυήσεις, όπου το έμβρυο εμφυτεύεται στις σάλπιγγες ή σε άλλες περιοχές του αναπαραγωγικού συστήματος.

Η παρουσία των ακόλουθων παραγόντων είναι συνδεδεμένη με ανικανότητα σύλληψης και διατήρησης της εγκυμοσύνης. Η διαχείριση και αφαίρεση ινομυωμάτων και πολύποδων από την μήτρα δυνητικά βελτιώνουν τις ευκαιρίες για σύλληψη

Μητρικά ινομυώματα

Είναι συνήθως μη καρκινογενείς μάζες κυττάρων που παρουσιάζονται στο έσω τοίχωμα της μήτρας. Η παρουσία τους έχει συσχετιστεί με υπογονιμότητα και χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για απομάκρυνση τους έτσι ώστε να επιτευχθεί εγκυμοσύνη.

Σε ένα μεγάλο ποσοστό υπογόνιμων ζευγαριών, δεν μπορούν να ανιχνευθούν οι άμεσοι λόγοι. Παράλληλα, υπάρχουν πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες καθώς και ο τρόπος ζωής των ατόμων που δεν είναι μετρήσιμοι λόγοι αλλά εξακολουθούν να συμβάλουν στο πρόβλημα. Κάποιοι με μετρήσιμοι λόγοι είναι για παράδειγμα το κάπνισμα καθώς και η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, το άγχος και διαταραχές του σωματικού βάρους. Μεγάλος αριθμός ερευνών εισηγούνται πως αυτοί οι παράγοντες μπορούν να συμβάλλουν στην υπογονιμότητα παρόλο που οι ακριβείς μηχανισμοί μέσω των οποίων δουλεύουν παραμένουν άγνωστοι.

Η έκθεση σε συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς κινδύνους είναι επίσης παράγοντες για μείωση της γονιμότητας. Κάποια παραδείγματα είναι τα φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα και βιομηχανικά χημικά. Επίσης τα χημικά σκευάσματα οιστρογόνων μπορεί να επιδρούν με τις ορμόνες του αναπαραγωγικού συστήματος και στους άντρες και στις γυναίκες. Αυτά τα χημικά είναι παρούσα σε πλαστικά που χρησιμοποιούνται ευρέως στην καθημερινή ζωή.

Είναι ευρέως γνωστό πως η γονιμότητα μειώνεται σταδιακά με το πέρασμα των χρόνων. Στις μέρες μας η υπογονιμότητα που σχετίζεται με την ηλικία είναι πιο έντονη λόγω του γεγονότος ότι όλο και περισσότερα ζευγάρια δημιουργούν οικογένεια μετά τα 30. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι η γονιμότητα μειώνεται σημαντικά μετά την ηλικία των 35 αν και προβλήματα υπογονιμότητας μπορούν να προκύψουν και πριν την ηλικία αυτή.

Οι γυναίκες προχωρημένης ηλικίας έχουν λιγότερες πιθανότητες να συλλάβουν λόγω του γεγονότος ότι τα ωάρια που παράγονται είναι πιο χαμηλής ποιότητας. Μια σημαντική αλλαγή που βιώνουν τα ωάρια είναι η αύξηση παραγόντων που συσχετίζονται με χρωμοσωμικές ανωμαλίες γνωστές ως ανευπλοειδισμός. Οι ανευπλοειδισμοί εξηγούν τις χαμηλές πιθανότητες εγκυμοσύνης και τις υψηλές πιθανότητες για αποβολές σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας.

Ο δεύτερος πιο σημαντικός παράγοντας είναι η μείωση του αριθμού των ωαρίων. Όσο μειώνεται ο αριθμός των ωαρίων τόσο μειώνεται και η δράση των ορμονών με αποτέλεσμα τις αραιές ωορρηξίες και μεγάλους και ασταθείς κύκλους.